268. تاريخ الطبري - به نقل از عبد اللَّه بن شريک عامري، از امام زين العابدين‏ عليه السلام -: پس از آن که عمر بن سعد بازگشت، امام حسين‏ عليه السلام ياران خود را در نزديکي غروب [شب عاشورا] گِرد آورد. من، بيمار بودم. خودم را به او نزديک کردم تا بشنوم. شنيدم که پدرم به يارانش مي‏فرمايد: «خداي - تبارک و تعالي - را به بهترين گونه مي‏ستايم و او را در خوشي و ناخوشي ستايش مي‏کنم. خدايا! تو را مي‏ستايم که به نبوّت، گرامي‏مان داشتي و قرآن را به ما آموختي و ما را در دين، فهيم کردي و گوش و ديده و دل برايمان قرار دادي و ما را از مشرکان، قرار ندادي.
امّا بعد، من، نه ياراني نزديک‏تر و بهتر از يارانِ خود سراغ دارم و نه خانواده‏اي نيکوکارتر و برقرار کننده پيوند از خانواده خود. خداوند از جانب من به همه شما جزاي خير دهد! هان که گمان دارم از دست اين دشمنان، فقط فردا را داريم. هان! به شما اجازه رفتن دادم. همگي مي‏توانيد برويد که تعهّدي به من نداريد. اين شب است و تاريکي، شما را فرا گرفته است. آن را مَرکب خود کنيد».
269. الطبقات الکبري: امام حسين‏ عليه السلام يارانش را در شب عاشورا - که شب جمعه بود - گِرد آورد و پس از حمد و ثناي الهي و يادکردِ پيامبر خدا و نبوّتش - که خدا به آن گرامي‏اش داشته و او را بدان بر امّتش نعمت داده است - فرمود: «من، جز اين گمان نمي‏برم که اين جماعت، فردا با شما مي‏جنگند. من به همه شما اجازه رفتن دادم و شما اجازه داريد در اين تاريکيِ شب که شما را فرا گرفته، برويد. هر کدامتان که مي‏تواند، يکي از خانواده مرا با خود بردارد و در شهرهايتان پراکنده شويد تا خداوند، فتحي و يا امري از جانب خود بياورد تا اينها (دشمنان) از آنچه در دل نهان کرده‏اند، پشيمان شوند. اين جماعت، فقط مرا مي‏جويند و چون مرا ببينند، ديگر در پيِ شما نمي‏آيند».
خاندان ايشان گفتند: خدا ما را پس از تو باقي نگذارد! به خدا سوگند، از تو جدا نمي‏شويم تا آنچه به تو مي‏رسد، به ما نيز برسد.
ياران ايشان نيز همگي چنين گفتند.
امام‏ عليه السلام فرمود: «خداوند، پاداش نيّت شما را بهشت قرار دهد!».
270. الخرائج و الجرائح - به نقل از ابو حمزه ثُمالي -: امام زين العابدين‏ عليه السلام مي‏فرمايد: من در شبي که صبح فردايش پدرم [حسين‏ عليه السلام] کشته شد، با او بودم. به يارانش فرمود: «اين، شب است. آن را مَرکب خود بگيريد که اين جماعت، در پيِ من‏اند و اگر مرا بکشند، ديگر به شما کاري ندارند و شما [از جهت بيعت با من] آزاد و اختياردار هستيد».
يارانش گفتند: نه. به خدا سوگند، هرگز چنين نمي‏شود!
فرمود: «فردا همه شما کشته مي‏شويد و هيچ يک از شما نمي‏رَهَد».
گفتند: ستايش، خدايي که ما را به شَرَف کشته شدن همراه تو رساند.
سپس امام حسين‏ عليه السلام دعا کرد و به آنان فرمود: «سرهايتان را بالا بگيريد و بنگريد».
پس به جايگاه و منزلگاه خود در بهشت نگريستند. امام حسين‏ عليه السلام به آنان فرمود: «فلاني! اين، منزل توست؛ فلاني! اين، قصر توست. فلاني! اين، درجه توست».
از اين رو، هر يک از آنان با سر و سينه به استقبال نيزه‏ها و شمشيرها مي‏رفتند تا به جايگاهشان در بهشت برسند.
271. أنساب الأشراف: امام حسين‏ عليه السلام به خانواده و همراهانش پيشنهاد داد که از گِرد او پراکنده شوند و شب را مَرکب خود کنند و فرمود: «آنان، فقط مرا مي‏جويند و اکنون، يافته‏اند. گمان مي‏کنم که نامه‏هايي که به من نوشتند [و مرا دعوت کردند] ، جز از سرِ نيرنگ با من و نزديک شدن به پسر معاويه نبوده است».
يارانش گفتند: خداوند، زنده ماندن [ما] پس از تو را زشت بدارد.
272. الأمالي، صدوق - به نقل از عبد اللَّه بن منصور، از امام صادق‏ عليه السلام -: پدرم [امام باقر عليه السلام] از پدرش [امام زين العابدين‏ عليه السلام] برايم نقل کرد... که: امام حسين‏ عليه السلام در ميان يارانش به سخن گفتن ايستاد و گفت: «بار خدايا! من، نه خانداني مي‏شناسم که از خاندانم نيکوکارتر و پاک‏تر و پاکيزه‏تر باشند، و نه ياراني که بهتر از ياران من باشند. مي‏بينيد که چه شده است. شما از بيعت من آزاديد و چيزي به گردنتان نيست و تعهّدي به من نداريد. اين، شب است که تاريکيِ آن، شما را فرا گرفته است. آن را مَرکب خود گيريد و در شهرها پراکنده شويد که اين جماعت، مرا مي‏جويند و اگر به من دست يابند، از تعقيب ديگران، دست مي‏کشند».