انسان هر چند که استعدادهايي سرشار ،  گسترده و برتر داشته باشد ،  جز با تقويت و تحکيم آنها به وسيله شجاعت‌ ،  به پيروزي شايان نمي‌رسد ،  زيرا شجاعت به معناي به کاربردن توانمندانه اين استعدادها و دادن ارزش حقيقي به آنهاست ‌ .  پس شجاعت رساترين تعبير براي نيروهاي دروني است ‌ .   هر شخصيتي‌ ،  در هر موقعيتي که باشد ،  هنگامي که شجاعت ندارد ،  ارزش انساني خود را از دست مي‌دهد ،  به پژمردگي مي‌گرايد ،  زبوني بر او چيره مي‌گردد و ترس هم‌ ،  به هر شکل آن بيماري کشنده‌اي است که شخصيت را ،  با همه خرمي و سرزندگيش غافلگير مي کند و مي‌کشد . شجاعت مهار کردن خود در برابر هر عاملي است‌ ،  با هر شدت و قدرت که باشد ، همچنين وجود و مقدار بقاء امم و عزت و سربلندي آنها وابسته به ميزان بهره‌اي است که از شجاعت داشته باشند .  همچنين خويشتن‌داري و صراحت لهجه و مقاومت با ناملايمات و سختيهاي روزگار و احترام به آزادي ديگران ناشي از ملکه شجاعت است ‌ .  تمام مظاهر اين شجاعت در حسين علیه السلام وجود داشت و روح و جسم او مرکز نمايش عاليترين مرتبه شجاعت بود .  وي با قوت قلب در نبرد با دليران اقدام کرد و صابرانه حمله مي‌نمود و فرار از جهاد را پستي و عار مي‌دانست ‌ .   با نفسي مطمئن و عزمي آرام به استقبال شدائد مي‌رفت ‌ .   مصافحه با شمشير و نيزه را در راه خدا غنيمت مي‌دانست و جانبازي و ريختن خون دل را در راه عزت بهايي کم مي‌شمرد ،  و از پستي و دنائت ابا مي‌کرد ،  اگر چه متضمن قتل و شهادت باشد . طبري و ابن اثير از عبدا .  .  .  بن عمار نقل کرده‌اند که وقتي پيادگان لشکر عمرسعد از چپ و راست حمله کردند ،  آن حضرت بر آنها که از جانب راست حمله‌ور شده بودند حمله کرد تا گريختند و بر آنها که در سمت چپ بودند ،  حمله فرمود تا آنها را نيز تاراند ،  و در اين حال عمامه بر سر و پيراهن خزي در برداشت ‌ .   به خدا سوگند هرگز شکسته‌اي را نديدم که فرزندانش و اهل بيت و اصحاب و يارانش کشته شده باشند ،  دلدارتر و قوي‌تر و بي بيم‌تر از حسين ‌ .   به خدا سوگند پيش از او و بعد از او کسي را مثل او نديدم ‌ .   به هر سو حمله مي‌کرد و لشکر از او مي‌گريختند . ابن ابي‌الحديد مي‌گويد : کيست در شجاعت مانند حسين بن علي که در ميدان کربلا گفتند :  ما نديديم کسي را که انبوه مردم بر او حمله‌ور شده باشند ،  و از برادران و اهل و ياران جدا شده باشد ، شجاعتر از او مانند شير ،  سواران را در هم مي‌شکست و چه گمان مي‌بري به مردي که راضي به پستي نشد و دست در دست آنهانگذارد تا کشته شد .