چنان‌که از مفهوم آيات و روايات استفاده مي‌شود ،  علاوه بر بلندي مقام و رتبه صابران معلوم مي‌گردد که صبر کليد برکات و مقدمه نيل به مقامات معنوي و شرط توفيق در هر کار خير و علم و عمل و کسب هر فضيلت است ‌ .  امام حسين علیه السلام در مقام صبر امتحاني داد که دوست و دشمن از آن شگفت زده شدند و فرشتگان بر حسب زيارت ناحيه مقدسه «و لقد عجبت‌ُ مِن صبرک‌َ ملائکه السماء» نيز از آن شکيبايي در تعجب ماندند . صبر امام حسين علیه السلام تنها صبر در يک زمينه خاص نبود .  بلکه شخصيت وجودي آن حضرت مزين به جميع انواع صبر بود .  صبر در جهاد ،  صبر در عبادت‌ ،  صبر در مشکلات‌ ،  صبر در مصيبت‌ ،  صبر در خشم و غضب و .  .  .  آن حضرت در مرحله عمل از خود شکيبايي نشان مي‌دادند . يکي از نمونه‌هاي صبر و بزرگواري امام زماني است که امام در مقابل لشکريان حر صبر نمودند و وقتي که در يک روز گرم و آفتابي نزد امام رسيدند و امام علیه السلام ديدند که آنها به سختي تشنه هستند ،  فرمان داد تا به‌آنها و اسبهايشان آب بدهند و بر حسب امر امام تمام سپاه دشمن و مرکب‌هايشان را نيز سيراب کردند و بر پاها و شکم چهار پايانشان آب پاشيدند . از نمونه‌هاي صبر آن حضرت امتناعي است که از ابتدا به جنگ داشت ‌ .   با اينکه مي‌دانست لشکر کفر پيشه به هيچ وجه بر او و عزيزانش رحم نمي‌کنند و با اين‌که از آنها کارهايي سرمي‌زد که صبرکردن را در مقابل آنان دشوار مي‌نمود ،  ولي آن حضرت حجّت رابر آنها تمام ساخت و نه خود و نه اصحابش دست به اسلحه نبردند . هم چنين وقتي آب را روي امام و اصحابش بسته بودند و در لشکر امام حسين علیه السلام هيچ زن و مرد و کوچک و بزرگي نبود ،  مگر اين که تشنه بودند و صداي تشنگي آنها همواره به گوش امام مي‌رسيد .  آن حضرت از ابتدا به جنگ خودداري نمود .  زيرا مي‌خواست جنگش با آنها صورت دفاع داشته باشد . آري صبر آن حضرت در مقابل تشنگي‌ ،  و نشانه تصميم و عزم راسخ فوق‌العاده آن امام همام مي‌باشد .