تعداد ياران امام (ع) در روز عاشورا سي و دو نفر سواره، و چهل نفر پياده ذکر شده است. و سيد بن طاووس از امام باقر (ع) نقل کرده که تعداد ياران امام (ع) چهل و پنج نفر سواره و يکصد نفر پياده بوده‏اند. [1] بلاذري مي‏نويسد: سي و دو سواره، و چهل پياده امام را همراهي مي‏کردند؛ [2] البته در جاي ديگري مي‏نويسد تعداد ياران امام (ع) در جمع حدود يکصد مرد و يا قريب به آن بودند؛ به پنج تن از نسل امام علي (ع)، شانزده تن از بني‏هاشم، دو تن هم‏پيمان بني‏هاشم. [3] ...........

يکي از مصيبت‌هاي جانسوزي که به دست عده‌اي از ستمگران و ظالمان‌ ، بعد ازرحلت رسول‌خدا صلی الله علیه و آله بر اهل‌بيتش‌ : وارد گرديد ، شهادت مظلومانه امام‌حسين علیه السلام با اهل‌بيتش‌ ، در سرزمين کربلا بود . سلمي گويد : «دخلت‌ُ علي اُم سلمة وَهي تَبکي فقلت ما يُبکِيک‌ ؟ قالت‌ْ : رأيت رسول الله صلی الله علیه و آله ـ تعني في المنام ـ وعلي رأسه‌ِ وَلِحيتِه‌ِ التراب‌ُ . فقلت‌ُ : ما لک يا رسول الله ؟ قال صلی الله علیه و آله : شهدت‌ُ قتل‌َ الحسين آنفاً» . «منزل ام‌سلمه رفتم که در حال گريه بود ، گفتم‌ : چرا گريه مي‌کني‌ ؟ در جوابم فرمود : رسول‌خدا صلی الله علیه و آله را در خواب ديدم که با محاسن خاک‌آلود بود ، سؤال کردم اي رسول‌خدا چرا محاسن شما خاک‌آلود است‌ ؟ !فرمود : «الان شاهد کشته ‌شدن حسين بودم‌» .......

در اين جهان‌ ، خداوند عالَم‌ ، موجودات گوناگوني را آفريده است‌ ، يکي از آن موجودات‌ ، گلهاي معطّر و زيباست که انسان به آنها علاقه فراوان دارد ، لکن امام حسن و امام‌حسين صلی الله علیه و آله گلهايي هستند که در سرتاسر عالم‌ ، جلوه کرده و نورهايي هستند که عالم دنيا و آخرت را نورافشاني نموده‌اند؛ چنانکه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «إنَّکَما مِن‌ْ رَيحان‌ِ الله . . . فقال قوم‌ٌ! أَتُحبُّهما يا رسول الله ؟ فقال‌ : ما لي اُحِب ُّرَيْحانَتي مِن‌َ الدُّنيا»؛ پيامبر فرمود : امام حسن و امام‌حسين صلی الله علیه و آله گلهاي خداوند هستند . برخي‌ ، سؤال کردند اي رسول‌خدا! آيا اين دو را دوست مي‌داري‌ ؟ ! پيامبر صلی الله علیه و آله فرمود : چرا دوست نداشته باشم‌ ، اين دو گلهاي من در دنيا مي‌باشند» . شريف‌رضي گويد : تشبَّه بالرَّيحان لان‌َّ الوَلَد يشم‌ّ و يضم‌ّ کما يشم‌ُّ الرَّيحان واصل‌ُ الرَّيحان مَأخوذٌ من الشي‌ء الّذي يتروّح‌َ إليه ويتنفَّس من الکرب به‌»

فرزندان امام‌حسين شهيد علیه السلام عبارتند از :

علي‌اکبر علیه السلام که همراه پدرش در کربلا شهيد شد .

امام‌سجاد علیه السلام ،

محمد ،

عبدالله (علي‌اصغر) علیه السلام که در شش‌ماهگي در کربلا توسط حرمله در آغوش پدر به شهادت رسيد

و جعفر .

دختران آن حضرت‌ :

حضرت زينب‌صغري‌ ، فاطمه صغري و سکينه بودند .

انسان هر چند که استعدادهايي سرشار ،  گسترده و برتر داشته باشد ،  جز با تقويت و تحکيم آنها به وسيله شجاعت‌ ،  به پيروزي شايان نمي‌رسد ،  زيرا شجاعت به معناي به کاربردن توانمندانه اين استعدادها و دادن ارزش حقيقي به آنهاست ‌ .  پس شجاعت رساترين تعبير براي نيروهاي دروني است ‌ .   هر شخصيتي‌ ،  در هر موقعيتي که باشد ،  هنگامي که شجاعت ندارد ،  ارزش انساني خود را از دست مي‌دهد ،  به پژمردگي مي‌گرايد ،  زبوني بر او چيره مي‌گردد و ترس هم‌ ،  به هر شکل آن بيماري کشنده‌اي است که شخصيت را ،  با همه خرمي و سرزندگيش غافلگير مي کند و مي‌کشد . شجاعت مهار کردن خود در برابر هر عاملي است‌ ،  با هر شدت و قدرت که باشد ، همچنين وجود و مقدار بقاء امم و عزت و سربلندي آنها وابسته به ميزان بهره‌اي است که از شجاعت داشته باشند .  همچنين خويشتن‌داري و صراحت لهجه و مقاومت با ناملايمات و سختيهاي روزگار و احترام به آزادي ديگران ناشي از ملکه شجاعت است ‌ .  تمام مظاهر اين شجاعت در حسين علیه السلام وجود داشت و روح و جسم او مرکز نمايش عاليترين مرتبه شجاعت بود .  وي با قوت قلب در نبرد با دليران اقدام کرد و صابرانه حمله مي‌نمود و فرار از جهاد را پستي و عار مي‌دانست ‌ .   با نفسي مطمئن و عزمي آرام به استقبال شدائد مي‌رفت ‌ .   مصافحه با شمشير و نيزه را در راه خدا غنيمت مي‌دانست و جانبازي و ريختن خون دل را در راه عزت بهايي کم مي‌شمرد ،  و از پستي و دنائت ابا مي‌کرد ،  اگر چه متضمن قتل و شهادت باشد . طبري و ابن اثير از عبدا .  .  .  بن عمار نقل کرده‌اند که وقتي پيادگان لشکر عمرسعد از چپ و راست حمله کردند ،  آن حضرت بر آنها که از جانب راست حمله‌ور شده بودند حمله کرد تا گريختند و بر آنها که در سمت چپ بودند ،  حمله فرمود تا آنها را نيز تاراند ،  و در اين حال عمامه بر سر و پيراهن خزي در برداشت ‌ .   به خدا سوگند هرگز شکسته‌اي را نديدم که فرزندانش و اهل بيت و اصحاب و يارانش کشته شده باشند ،  دلدارتر و قوي‌تر و بي بيم‌تر از حسين ‌ .   به خدا سوگند پيش از او و بعد از او کسي را مثل او نديدم ‌ .   به هر سو حمله مي‌کرد و لشکر از او مي‌گريختند . ابن ابي‌الحديد مي‌گويد : کيست در شجاعت مانند حسين بن علي که در ميدان کربلا گفتند :  ما نديديم کسي را که انبوه مردم بر او حمله‌ور شده باشند ،  و از برادران و اهل و ياران جدا شده باشد ، شجاعتر از او مانند شير ،  سواران را در هم مي‌شکست و چه گمان مي‌بري به مردي که راضي به پستي نشد و دست در دست آنهانگذارد تا کشته شد .

نام‌ : حسين علیه السلام

لقب‌ : سيدالشهدا .

کنيه‌ : ابوعبدالله .

نام‌پدر : علي علیه السلام

نام مادر : فاطمه زهرا سلام الله علیها

تاريخ‌ولادت‌ : سوم شعبان‌ .

مدت امامت‌ : 11 سال‌ .

مدت عُمر : 57 سال‌ .

تاريخ شهادت‌ : دهم محرّم‌الحرام سال 61 هجري‌ .

قاتل‌ : شمر لعين‌ .

محل دفن‌ : کربلاي معلاّ .

تعداد فرزندان‌ : به روايتي چهار پسر و دو دختر .

چنان‌که از مفهوم آيات و روايات استفاده مي‌شود ،  علاوه بر بلندي مقام و رتبه صابران معلوم مي‌گردد که صبر کليد برکات و مقدمه نيل به مقامات معنوي و شرط توفيق در هر کار خير و علم و عمل و کسب هر فضيلت است ‌ .  امام حسين علیه السلام در مقام صبر امتحاني داد که دوست و دشمن از آن شگفت زده شدند و فرشتگان بر حسب زيارت ناحيه مقدسه «و لقد عجبت‌ُ مِن صبرک‌َ ملائکه السماء» نيز از آن شکيبايي در تعجب ماندند . صبر امام حسين علیه السلام تنها صبر در يک زمينه خاص نبود .  بلکه شخصيت وجودي آن حضرت مزين به جميع انواع صبر بود .  صبر در جهاد ،  صبر در عبادت‌ ،  صبر در مشکلات‌ ،  صبر در مصيبت‌ ،  صبر در خشم و غضب و .  .  .  آن حضرت در مرحله عمل از خود شکيبايي نشان مي‌دادند . يکي از نمونه‌هاي صبر و بزرگواري امام زماني است که امام در مقابل لشکريان حر صبر نمودند و وقتي که در يک روز گرم و آفتابي نزد امام رسيدند و امام علیه السلام ديدند که آنها به سختي تشنه هستند ،  فرمان داد تا به‌آنها و اسبهايشان آب بدهند و بر حسب امر امام تمام سپاه دشمن و مرکب‌هايشان را نيز سيراب کردند و بر پاها و شکم چهار پايانشان آب پاشيدند . از نمونه‌هاي صبر آن حضرت امتناعي است که از ابتدا به جنگ داشت ‌ .   با اينکه مي‌دانست لشکر کفر پيشه به هيچ وجه بر او و عزيزانش رحم نمي‌کنند و با اين‌که از آنها کارهايي سرمي‌زد که صبرکردن را در مقابل آنان دشوار مي‌نمود ،  ولي آن حضرت حجّت رابر آنها تمام ساخت و نه خود و نه اصحابش دست به اسلحه نبردند . هم چنين وقتي آب را روي امام و اصحابش بسته بودند و در لشکر امام حسين علیه السلام هيچ زن و مرد و کوچک و بزرگي نبود ،  مگر اين که تشنه بودند و صداي تشنگي آنها همواره به گوش امام مي‌رسيد .  آن حضرت از ابتدا به جنگ خودداري نمود .  زيرا مي‌خواست جنگش با آنها صورت دفاع داشته باشد . آري صبر آن حضرت در مقابل تشنگي‌ ،  و نشانه تصميم و عزم راسخ فوق‌العاده آن امام همام مي‌باشد .

اين جنبه از عظمت امام حسين علیه السلام هم شگفت انگيز است ‌ .   هر چيزي را جز خدا کوچک مي‌شمرد و همه چيز را براي رسيدن به هدف نهايي که همان خداست‌ ،  سهل مي‌داند .  هر چند که مشکل‌ترين کارها باشد .  به همين علت به جرات مي‌توان او را دومين سازنده کاخ اسلام ناميد ،  و او بود که کاخ توحيد را باسازي نمود . او بود که يارانش در جلوي چشمش به کام مرگ مي‌رفتند و فرزندانش پي در پي به تلخ‌ترين منظره و سوزناک‌ترين شيوه حرمش را که در برابر او به ناله و بي‌تابي مشغولند و از شدت تشنگي به خود مي‌پيچند .  با وجود اينها هيچ کس جز حسين را نديده‌ايم در چنين موقعيتي اصول مکتب را مقدس داند و در برابر خدا و براي رسيدن به خدا خم به ابرو نياورده و مشکلات را براي خدا به جان و دل بخرد .

به حق مي‌توان گفت که درک ابعاد شخصيتي امام حسين کاري بس مشکل و دشوار است‌ ،  آن هم با شرايط پيچيده‌اي که دارد .  شرايطي که بازتاب‌هاي چندي از روشنايي بر آن افتاده‌ ،  ليکن در زير آن موجي است خروشان که محيط اسلامي آن روزگار را شکل مي‌داد و آن جريان از روزي پديدار شد که موضوع حکومت در ميان عصبيت قبيلگي و طرز تفکر ديني در نوسان بود ،  سپس به رنگ‌هاي گوناگون درآمد و هر روز به شکل نو نمايان گرديد .  و سرانجام به صورت يک عقيده و دين به پايان رسيد .  بررسي ويژگي هاي شخصيت حسين علیه السلام پژوهش درباره انساني به شمار نمي‌رود که داراي عناصري ناگسستني از يکديگر است و بتوان درباره‌اش حکم کرد و بلکه بررسي عناصر تاريخ اسلامي است ‌ .  ما دراين نوشتار برآنيم تا به بررسي گوشه‌اي از ويژگي‌هاي شخصيتي آن ابرمرد تاريخ اشاره داشته باشيم‌ ،  اگر چه قلم قاصر و زبان الکن از بيان شخصيت عظيم آن بزرگوار مي‌باشد .  لکن‌ : آب دريا را اگرنتوان کشيد هم به قدر تشنگي بايد چشيد

شيخ طوسى رَحِمَهُ اللّهُ و ديگران به سند معتبر از حضرت امام رضا عليه السّلام نقل كرده اند كه چون حضرت امام حسين عليه السّلام متولد شد، حضرت رسول - صلّى اللهُ عليه و آله و سلّم - أسْماء بنت عُمَيْس را فرمود كه بياور فرزند مرا اى اَسْماء، اَسْماء گفت : آن حضرت را در جامه سفيدى پيچيده به خدمت حضرت رسالت صلى اللّه عليه و آله و سلّم بردم ، حضرت او را گرفت و در دامن گذاشت و در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه گفت ، پس جبرئيل نازل شد و گفت : حق تعالى ترا سلام مى رساند ومى فرمايد كه چون على عليه السّلام نسبت به تو به منزله هارون است نسبت به موسى عليه السّلام پس او را به اسم پسر كوچك هارون نام كن كه شبير است و چون لغت تو عربى است او را حسين نام كن . پس حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله و سلّم او را بوسيد وگريست و فرمود كه ترا مصيبتى عظيم در پيش است خداوندا! لعنت كن كشنده او را پس فرمود كه اَسْماء،اين خبر را به فاطمه مگو. چون روز هفتم شد حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود كه بياور فرزند مرا، چون او را به نزد آن حضرت بردم گوسفند سياه وسفيدى از براى او عقيقه كرد يك رانش را به قابله داد و سرش را تراشيد و به وزن موى سرش نقره تصدّق كرد و خلوق بر سرش ماليد، پس او رابر دامن خود گذاشت و فرمود:اى ابا عبداللّه ! چه بسيار گران است بر من كشته شدن تو، پس بسيار گريست .........